آزمایش بتا بارداری

بسیاری از زنان باردار و کسانی که قصد باردار شدن دارند، ممکن است اصطلاح تست بتا را در رابطه با آزمایش بارداری شنیده باشند. آزمایش بتا می‌تواند باردار بودن یا نبودن شما را تشخیص دهد و معمولا از طریق آزمایش خون در مطب پزشک انجام می‌شود. همچنین می‌توان از آن برای نظارت بر پیشرفت بارداری به صورت هفتگی استفاده کرد. این تست حساس‌تر از تست بارداری ادرار بوده و به شما امکان می دهد بارداری خود را زودتر تایید کنید.

تست بتا (Beta hCG) میزان گنادوتروپین جفتی انسانی (hCG) را در خون اندازه گیری می‌کند. hCG که هورمون بارداری نامیده می‌شود، توسط سلول‌های تشکیل شده در جفت درست 10 روز پس از لقاح تولید می‌شود. میزان تولید این هورمون را می‌توان ابتدا با آزمایش خون حدود 11 روز پس از لقاح و حدود 12-14 روز پس از لقاح با آزمایش ادرار تشخیص داد.

به طور معمول، در بارداری‌های سالم، سطح hCG در اوایل بارداری به سرعت افزایش می‌یابد و هر 72 ساعت یکبار دو برابر می‌شود. سطح hCG در 8 الی 11 هفته اول بارداری به اوج خود می‌رسد و سپس کاهش می‌یابد. از این رو آزمایش‌های زنجیره‌ای بتا که در طول دوران بارداری انجام می‌شوند، می‌توانند نشان دهند که آیا سطح hCG در حال افزایش است یا خیر، که نشانه‌ای از پیش‌روی طبیعی بارداری است.

علاوه بر این، آزمایش بتا بارداری ممکن است برای ارزیابی درمان‌های باروری و همچنین زمانی که نگرانی در مورد بارداری وجود دارد، انجام شود. در ادامه بیشتر در مورد آزمایش بارداری بتا صحبت کرده‌ایم.

 

برای دریافت نوبت آزمایش بارداری اینجا کلیک کنید

آزمایش بتا چگونه اندازه می‌شود؟

آزمایش بارداری بتا شامل تشخیص hCG در ادرار یا خون است. برای تشخیص تست بتا منفی و بارداری هر دو آزمون کیفی و کمی قابل انجام است. آزمایش‌های کیفی وجود hCG را در ادرار یا خون تعیین می‌کنند و آزمایش‌های کمی میزان hCG موجود در ادرار یا خون را اندازه‌گیری می‌کنند.

آزمایش ادرار یک آزمایش کیفی است که فقط می‌تواند به شما بگوید که نمونه برای hCG مثبت یا منفی است. در مورد آزمایش خون کیفی hCG نیز همینطور است. نمونه‌ای که برای hCG مثبت باشد به معنای حاملگی است، نتیجه منفی به معنای عدم بارداری است.

در مقابل آزمایش کمی به این معنی که نه تنها این هورمون در خون وجود دارد، بلکه مقدار آن چقدر است. به یاد داشته باشید که سطوح بتا-hCG در اوایل بارداری پایین است و در طول سه ماهه اول و تا سه ماهه دوم افزایش می‌یابد.

آزمایش بتا بارداری چه زمانی تجویز ‌می‌شود؟

آزمایش بتا-hCG ممکن است برای تایید بارداری انجام شود. اما انجام تست بتا همیشه در بارداری‌های معمول تجویز نمی‌شود و ضروری نیست. این آزمایش در سه ماهه اول و سه ماهه دوم بارداری‎‌های پرخطر در صورت وجود سابقه یا خطر سقط جنین می‌تواند به طور دوره‌ای انجام شود.

آزمایش بتا بارداری همچنین زمانی که نگرانی در مورد عوارض بارداری از جمله سقط جنین وجود دارد، توصیه می‌شود. در این شرایط، آزمایش‌های تکراری ممکن است هر دو تا سه روز یک‌بار برای ارزیابی سرعت افزایش سطح hCG انجام شود.

در اوایل بارداری، میزان افزایش بیشتر از مقدار واقعی هورمون در خون است. افزایش آهسته سطوح hCG ممکن است نشان‌دهنده خطر بالای سقط جنین باشد.

کاربردهای دیگر آزمایش بتا بارداری

آزمایش بتا بارداری می‌تواند برای تعیین سن جنین نیز استفاده شود. با اندازه‌گیری مقدار هورمون در خون، می‌توان سن بارداری را دقیقا تعیین کرد و تاریخ و زمان زایمان را تخمین زد. تست بتا همچنین بخشی از آزمایش‌های غربالگری سه‌گانه و چهارگانه سرم مادر است که بین هفته‌های 15 تا 20 بارداری انجام می‌شود. این غربالگری‌ها تا حدی به عنوان غربالگری جنین برای ارزیابی نشانگرهای برخی از مشکلات سلامت جنین، از جمله سندرم داون و اختلالات لوله عصبی مانند اسپینا بیفیدا استفاده می‌شود.

کلینیک‌های باروری نیز می‌توانند از تزریق HCG برای کمک به افزایش شانس موفقیت آمیز بودن IVF یا IUI استفاده کنند. بنابراین، اگر در حال انجام این فرآیند هستید، می‌توان از این تست برای نظارت بر سطوح شما نیز استفاده کرد. آزمایش بتا ممکن است به تشخیص برخی سرطان‌ها نیز کمک کند.

آزمایش بتا بارداری چگونه انجام می‌شود؟

دو راه برای تست بتا وجود دارد: ادرار و خون. آزمایش ادرار آزمایش بارداری خانگی است، در حالی که آزمایش خون در آزمایشگاه با درخواست پزشک انجام می‌شود. هر دو آزمایش دقیق هستند و با تشخیص hCG در بدن شما کار می‌کنند. شما می‌توانید برای تعیین وقت آزمایش بتا بارداری با کارشناسان ما تماس بگیرید.

اگر بیبی چک hCG را تشخیص دهد، ممکن است یک خط تیره در کنار خط کنترل، علامت مثبت نشان داده شود. اگر hCG در ادرار وجود نداشته باشد، واکنش شیمیایی وجود رخ نخواهد داد و شما چیزی غیر از خط کنترل (که نشان دهنده نتیجه آزمایش منفی است) نمی‌بینید.

مطمئن شوید که دستورالعمل ها را دقیقا همانطور که در کیت تست شما نشان داده شده است بخوانید و دنبال کنید. اکثر آزمایش‌ها به شما می‌گویند که از اولین ادرار صبحگاهی خود برای آزمایش استفاده کنید زیرا سطح hCG در این زمان (پس از تجمع در طول شب) بیشترین غلظت را دارد. اگر نمی‌توانید اول صبح آزمایش دهید، قبل از تهیه نمونه آب زیادی ننوشید. این می‌تواند ادرار شما را رقیق کند و hCG ممکن است به اندازه کافی قابل تشخیص نباشد.

اما با این حال آزمایش بتا از طرق خون حساس‌تر از آزمایش ادرار است و علاوه بر تشخیص ساده hCG، میزان موجود در خون شما را نیز اندازه گیری می‌کند. بنابراین نه تنها می توانید متوجه بارداری خود شوید، بلکه می توانید میزان hCG در سیستم خود را نیز بفهمید.

پس از آن پزشک شما همچنین ممکن است بخواهد بارداری اولیه شما را تحت نظر داشته باشد و مطمئن شود که hCG شما هر 48 تا 72 ساعت در چند هفته اول بارداری با موفقیت دو برابر می‌شود.

سطوح تست بتا در بارداری

در جدول زیر محدوده معمول سطوح hCG در دوران بارداری آورده شده است. البته توجه کنید که این محدوده‎‌ها برای هر بارداری ممکن است متفاوت باشند.

آخرین پریودی	محدوده hCG (اگر باردار هستید)
3 هفته	5 تا 72 mIU/mL
4 هفته	10 تا 708 mIU/mL
5 هفته	217 تا 8245 mIU/mL
6 هفته	152 تا 32177 mIU/mL
7 هفته	4059 تا 153767 mIU/mL
8 هفته	31366 تا 149094 mIU/mL
9 هفته	59109 تا 135901 mIU/mL
10 هفته	44186 تا 170409 mIU/mL
12 هفته	27107 تا 201165 mIU/mL
14 هفته	24302 تا 93646 mIU/mL
16 هفته	8904 تا 55332 mIU/mL

البته اینکه سطح هورمون شما بالا باشد یا پایین، شاخص کلیدی بارداری سالم نیست. عوامل زیادی می توانند بر سطح کل hCG تأثیر بگذارند، از جمله سیگار کشیدن مادر، وزن، قومیت، تعداد دفعاتی که یک زن زایمان کرده است و استفراغ شدید.

پزشکان در هفته‌های اول بارداری با آزمایش بتا متوجه می‌شوند آیا سطح hCG هر 48 تا 72 ساعت از سطحی که شروع شده است دو برابر می‌شود یا خیر. البته سطح hCG در حدود هفته 8 تا 11 بارداری به اوج خود می‌رسد، سپس کاهش می‌یابد و این موضوع کاملا طبیعی است.

اگر سطح تست بتا کمتر از حد انتظار باشد، نشانه‎ چیست؟

اگر سطح hCG شما پایین است، احتمالا پزشک برای چند روز دیگر آزمایش بتا دیگری را برای تأیید افزایش یا عدم افزایش سطح آن دوباره تجویز خواهد کرد. اگر سطح بتا-hCG شما کمتر از حد انتظار باشد و افزایش نیابد، ممکن است نشان دهنده موارد زیر باشد:

سن حاملگی اشتباه محاسبه شده: اگر لقاح دیرتر از حد تصور رخ داده باشد، سطح hCG کمتر از حد انتظار خواهد بود.

سقط جنین احتمالی: از آنجایی که hCG توسط جفت تولید می‌شود، اگر رشد قبل از تشکیل جفت یا تکمیل شدن جفت متوقف شود، سطح hCG پایین خواهد بود.

حاملگی خارج از رحم: سطح hCG آنطور که انتظار می‌رود افزایش نمی‌یابد و ممکن است با حاملگی خارج از رحم افزایش یابد.

تخمک سوخته: تخمک بارور شده در دیواره رحم لانه‌گزینی می‌کند، اما جنین رشد نمی‌کند.

اگر به هر یکاز این مسائل مشکوک هستید، پزشک آزمایش‌های دیگری، معمولا سونوگرافی ترانس واژینال، برای تعیین وضعیت بارداری شما انجام می‌دهد.

اگر سطح آزمایش بتا بارداری بالاتر از حد انتظار باشد، نشانه چیست؟

سطوح بالاتر از حد انتظار از نظر پزشکی به اندازه سطوح پایین hCG نگران کننده نیست، اگرچه برخی از عوارض نادر می‌توانند باعث افزایش سطوح شوند. سطح بتا تا سه ماهه دوم افزایش می‌یابد و سپس شروع به کاهش می‌کند. دلایلی که سطح hCG شما ممکن است بالاتر از حد انتظار باشد معمولا شامل موارد زیر است:

بارداری چند قلو: ممکن است دوقلو یا سه قلو باشید. چندقلوها در افرادی که تحت درمان‌های باروری قرار گرفته‌اند غیر معمول نیست.

تاریخ لقاح نادرست: بارداری ممکن است پیشرفته‌تر از حد تصور باشد.

حاملگی مولار: یک عارضه نادر است و زمانیکه توده‎ای از بافت در داخل رحم به جای جفت رشد کند، رخ می‌دهد. این عارضه معمولا در حدود هفته 12 بارداری خود را نشان می‌دهد.

آیا باید سطح تست بتا خود را به طور مرتب چک کنیم؟

معمولا پزشکان سطح hCG شما را به طور معمول بررسی نمی‌کنند، مگر اینکه متوجه مشکل مهمی در طول بارداری شوند. در صورت خونریزی، گرفتگی شدید یا سابقه سقط، ممکن است آزمایش بتا بارداری برای شما تحویز شود.

تفاوت بین آزمایش خون و آزمایش ادرار بتا چیست؟

در حالی که هر دو آزمایش، سطح بتا HCG را اندازه گیری می‌کنند، اما مطالعات نشان داده اند که آزمایش خون امکان تشخیص زودتر بارداری را فراهم می کند، زیرا حساسیت بیشتری دارد.

به طور معمول، آزمایش ادرار بهتر است یک هفته پس از آخرین قاعدگی انجام شود، زیرا قبل از این زمان دقت آن کم است. همچنین شانس بیشتری برای نتیجه مثبت کاذب وجود دارد. مزیت اضافه شده آزمایش خون بتا HCG این است که می‌تواند به شما بگوید که سن بارداری چقدر است. آزمایش مکرر بتا می‌تواند به شما بگوید که آیا بارداری در سطح مورد انتظار پیشرفت می‌کند یا خیر؟ همینطور به طور بالقوه مشکلات دوران بارداری را می‌تواند شناسایی کند.

آزمایش بتا منفی و بارداری

سطح بتا-hCG بیشتر از 25 mIU/mL برای بارداری مثبت در نظر گرفته می‌شود، در حالی که سطوح کمتر از 5 mIU/mL نشان‌دهنده منفی بودن تست بارداری است. در این بین یک ناحیه خاکستری نیز وجود دارد و اگر آزمایش اولیه شما سطحی بین این مقادیر را نشان دهد، احتمالا پزشک برای تأیید اینکه آیا هورمون در حال افزایش است یا خیر دوباره برای شما آزمایش تجویز خواهد کرد.

شما برای بارداری، سطحی بالاتر از 25 mIU/mL می خواهید که سطح آن باید هر دو تا سه روز یکبار دو برابر شود. اگر در یک کلینیک باروری آزمایش می‌شوید، پزشک احتمالا حداقل دو آزمایش بتا-hCG را انجام می‌دهد: آزمایش اولیه و یک آزمایش تکراری دو تا سه روز بعد برای اطمینان از افزایش سطح. در برخی موارد، در صورت نیاز، ممکن است آزمایش خون سوم یا چهارم را انجام دهید (مثلا به نظر می‌رسد که سطح آن خیلی آهسته یا خیلی سریع افزایش می‌یابد).

پس از این آزمایش اولیه تست بتا ، شما را برای اولین سونوگرافی بین هفته‌های شش تا هشت بارداری فرستاده می شوید.

نتایج مختلف بتا-hCG به چه معناست؟

افزایش آهسته hCG

در یک بارداری در حال رشد طبیعی، انتظار می‌رود سطح hCG هر 48 تا 72 ساعت افزایش یابد. اگر hCG در حال کاهش است، یا اصلا افزایش نمی‌یابد یا کندتر از حد انتظار افزایش می‌یابد، پزشکان نگران دوام بارداری هستند. در نهایت ممکن است منجر به سقط جنین (یا حاملگی شیمیایی) شود یا حاملگی خارج از رحم (بارداری خارج از رحم) در فرد اتفاق بیفتد.

افزایش سریع hCG

از طرف دیگر، اگر سطح hCG در مرحله خاصی از بارداری بسیار بالاتر از حد انتظار باشد، ممکن است دوقلو (یا سه قلو) باردار باشیدرا زیرا جفت‌های اضافی hCG تولید می‌کنید. یا در موارد نادر، می‌تواند نشان‌دهنده بارداری مولار یا جزئی باشد که متأسفانه حاملگی‌های قابل قبولی نیستند و نیاز به مدیریت پزشکی دارند.